Siedziba spółki Metro Warszawskie mieści się na terenie Stacji Techniczno-Postojowej Kabaty. To właśnie tam znajduje się nie tylko ogromne zaplecze dla całego systemu metra, ale również jego centrum dowodzenia. Podczas najbliższego spotkania Koła Miłośników Metra odwiedzimy Centralną Dyspozytornię, gdzie poszerzymy naszą wiedzę na temat sterowania ruchem pociągów i bezpieczeństwa w stołecznej kolei podziemnej.
Pierwsza Centralna Dyspozytornia została zaprojektowana w latach 80. w jednym z pomieszczeń technologicznych stacji Politechnika. Do 1989 roku jej elektroniczne wyposażenie miało powstawać w Łodzi, ale ostatecznie w roku 1991 zdecydowano się na zakup sprzętu i oprogramowania szwajcarskiej firmy Sauter, które następnie uzupełniono sprzętem niemieckiego przedsiębiorstwa PEP Modular Computers, zmodyfikowanym przez inżynierów z Zakładu Sterowania Ruchem Wydziału Transportu Politechniki Warszawskiej. W grudniu 1992 roku na STP Kabaty uruchomiono prowizoryczne centrum służące do sprawdzania tego oprogramowania i szkolenia dyspozytorów. Rok później ukończono budowę dyspozytorni, w lipcu 1994 roku przeniesiono do niej zgromadzony na Kabatach sprzęt i ostatecznie w grudniu tego samego roku cała elektronika była gotowa do działania. Składały się na nią systemy dystrybucji energii, zdalnego sterowania urządzeniami techniczno-sanitarnymi i kontroli dyspozytorskiej ruchu pociągów, a transmisja danych odbywała się z wykorzystaniem światłowodów. W pomieszczeniu dyspozytorni urządzono cztery stanowiska – dwuosobowe dla zarządzających ruchem pociągów, jednoosobowe dla dyspozytora systemu automatyki zabezpieczającego ruch pociągów, dwuosobowe dla dyspozytorów systemu energetyki oraz dwuosobowe dla dyspozytorów urządzeń techniczno-sanitarnych. Obiekt umiejscowiono na południe od al. Armii Ludowej w sąsiedztwie torów odstawczych, a bezpośrednim wejściem na jego teren z poziomu gruntu była górka na Polu Mokotowskim blisko pomnika Tysiąclecia Jazdy Polskiej. Od strony południowej antresoli stacji prowadził do niego również klimatyczny tunel pod Trasą Łazienkowską, trafiający w gusta miłośników postapo czy urbexu. Przez kolejne lata I linia metra rozbudowywała się, a pomieszczenie traciło na funkcjonalności, dlatego w 2006 roku zapadła decyzja o przeniesieniu dyspozytorni na STP Kabaty. Mieliśmy jednak okazję kilkukrotnie odwiedzić ten obiekt przed przenosinami, m.in. w styczniu i czerwcu 2003 oraz w lutym 2004 roku.
Obecną Centralną Dyspozytornię zlokalizowano na STP Kabaty w obiekcie nr 3C, blisko portierni i budynku biurowego. Ukończono ją w listopadzie 2007 roku i oddano do użytku miesiąc później. Obiekt został przystosowany do obsługi całej I nitki oraz przygotowany do zarządzania w przyszłości kolejnymi, wówczas dopiero planowanymi liniami metra. W głównym pomieszczeniu dyspozytorni zasiedli dyżurny metra i dyspozytorzy ruchu, natomiast za nimi w wydzielonych salach dyspozytorzy techniczni i energetyczni oraz dyżurny automatyk. Wszystkie te stanowiska wyposażono w urządzenia łączności, kontroli i sterowania oraz w platformę telewizji przemysłowej. Powstała tu również sala konferencyjna, która pozwala na zwoływanie posiedzeń sztabu kryzysowego. Na przełomie lat 2014-2015 obiekt rozbudowano o stanowiska dyspozytorów II linii (na zdjęciu tytułowym), oddzielone od I linii szybą. Wówczas na ekranach obrazujących sytuację ruchową pojawił się odcinek centralny nowej nitki, a nawet planowany fragment III linii na Gocław. W latach 2017-2018 wykonano kolejną modernizację Centralnej Dyspozytorni, tym razem wprowadzającą do obiektu centrum monitoringu i stanowiska przeznaczone dla Straży Metra Warszawskiego. Dowódca zmiany i wartownicy SMW są w stanie z jednego miejsca zobaczyć obraz ze wszystkich kamer zainstalowanych na stacjach i w pociągach. W przypadku wystąpienia zagrożenia, informacja o nim jest natychmiast przekazywana dyżurnemu, który podejmuje odpowiednie kroki. Dzięki kumulacji służb w dyspozytorni poprawie uległa komunikacja i współpraca między nimi oraz wzrósł poziom bezpieczeństwa w całym metrze.
Między innymi właśnie o bezpieczeństwie i sterowaniu ruchem pociągów traktować będzie spotkanie Koła w Centralnej Dyspozytorni Metra Warszawskiego, które odbędzie się we wtorek, 25 lutego 2020 roku o godz. 10:00. Również z uwagi na kwestie bezpieczeństwa, liczebność naszej grupy będzie ograniczona, dlatego przeprowadzimy rejestrację uczestników. Zapisy uruchomimy w sobotę, 15 lutego o godz. 16:00, a link do formularza opublikujemy na naszej stronie internetowej (zakładka Aktualności) oraz na Facebooku (profil, grupa, strona wydarzenia).
Przypominamy o obowiązującym w trakcie naszych spotkań regulaminie. W wydarzeniu będą mogły wziąć udział wyłącznie osoby pełnoletnie, które wylegitymują się oraz nie będą pod wpływem alkoholu i środków psychoaktywnych. Na całym terenie STP Kabaty obowiązuje kategoryczny zakaz wykonywania zdjęć oraz nagrywania filmów – jego nieprzestrzeganie może pociągnąć za sobą konsekwencje prawne z procesem sądowym włącznie. Pozostałe szczegóły zostaną przekazane uczestnikom po rejestracji i w dniu spotkania.
Powodzenia w zapisach i do zobaczenia!